Ειδική Αγωγή: Συνεκπαίδευση, κοινωνική συμπερίληψη & άθληση
Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ ΕΚΠΑ


Πρόλογος:

Στοχεύει στη δημιουργία ενός νέου πλαισίου εργασίας, που χρησιμοποιεί τον αθλητισμό και τη φυσική δραστηριότητα, προκειμένου να δημιουργήσει ευνοϊκότερες διδακτικές συνθήκες αναφορικά με την ένταξη, τη συνεκπαίδευση και συμπερίληψη μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε καθηγητές φυσικής αγωγής, επαγγελματίες του χώρου της εκπαίδευσης, εκπαιδευτικούς, διευθυντές σχολικών μονάδων, υπεύθυνους εκπαιδευτικών σχολικών και εξωσχολικών προγραμμάτων, μέλη σχολικών επιτροπών και συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, νηπιαγωγούς, στελέχη καλοκαιρινών κατασκηνώσεων και γενικότερα σε όλους όσους ενδέχεται να διευθύνουν, συντονίσουν ή συμμετάσχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης ή αναψυχής, στα οποία συμμετέχουν από κοινού άτομα με και χωρίς αναπηρία.

Παρουσίαση προγράμματος:

Σκοπός Προγράμματος

Βασικός σκοπός του προγράμματος είναι η εξοικείωση των ατόμων που εργάζονται στον χώρο της εκπαίδευσης με τη διαδικασία της συμπερίληψης μαθητών με αναπηρία έτσι, ώστε να αντιμετωπίζουν επιτυχώς τις καθημερινές προκλήσεις. Ειδικότερα, το πρόγραμμα επιδιώκει την καθιέρωση ενός νέου σχολικού πλαισίου εργασίας, μέσα στο οποίο αξιοποιείται η φυσική δραστηριότητα, προσελκύεται ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και εδραιώνονται ευνοϊκότερες διδακτικές συνθήκες για την καλλιέργεια θετικών συμπεριφορών και την παιδαγωγική κανονικότητα του εκπαιδευτικού έργου. Οι εκπαιδευόμενοι/ες θα εξοικειωθούν με τις πρακτικές που προάγουν την συμπερίληψη σε ένα σχολείο που επιδιώκει να ασκεί με επιτυχία την αγωγή και την κοινωνικοποίηση, διαμορφώνοντας ολοκληρωμένες προσωπικότητες, κι ενισχύοντας την ομαλή ένταξη των μαθητών στην κοινωνία. Το πρόγραμμα διερευνά και αναλύει μια σειρά από διδακτικές και μαθησιακές διαδικασίες που λειτουργούν ενισχυτικά ώστε να αναπτυχθεί ικανοποιητικά το γνωστικό, συναισθηματικό, νοητικό και κοινωνικό επίπεδο όλων των μαθητών.


Σε ποιους απευθύνεται:

  • Αποφοίτους ΑΕΙ και ΤΕΙ της ημεδαπής και της αλλοδαπής με συναφείς σπουδές ή/και εργασιακή εμπειρία
  • Αποφοίτους μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με συναφή στο αντικείμενο εργασιακή εμπειρία και ενδιαφέροντα
  • Αποφοίτους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με αντίστοιχο εργασιακό ενδιαφέρον
  • Επαγγελματίες γενικής και ειδικής αγωγής, εκπαιδευτικούς, διευθυντές σχολικών μονάδων, υπεύθυνους, σχολικών κι εξωσχολικών προγραμμάτων, μέλη σχολικών επιτροπών και συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, στελέχη κατασκηνώσεων και γενικότερα όσους ενδιαφέρονται να αποκτήσουν γνώσεις για δραστηριότητες από κοινού ατόμων με και χωρίς αναπηρία, με στόχο τη συμπερίληψη.
 

Προαπαιτούμενα:

  • Βασικές γνώσεις χειρισμού Η/Υ, πρόσβαση στο διαδίκτυο και σε e-mail


Μαθησιακά αποτελέσματα:

Γνώσεις:
Μετά το πέρας του προγράμματος ο/η εκπαιδευόμενος/η θα είναι σε θέση να:

Προσδιορίζει τις έννοιες της “ειδικής αγωγής”, των “τύπων αναπηρίας” για “συνεκπαίδευση”, της «ένταξης», της «ενσωμάτωσης», της «συμπεριληπτικής εκπαίδευσης», της “κοινωνικής συμπερίληψης” εντός και εκτός του εκπαιδευτικού πλαισίου, καθώς και μέσω του θεσμικού πλαισίου στην Ελλάδα και διεθνώς.

Δίνει παραδείγματα ανάδειξης της κοινωνικής συμπερίληψης ως διδακτικού στόχου.

Περιγράφει αναλυτικά τα στάδια, τις προϋποθέσεις, καθώς και το ρόλο των αθλητικών παραγόντων σε περιβάλλον ένταξης / ενσωμάτωσης/ συνεκπαίδευσης.

Αναγνωρίζει τις κυριότερες μορφές ένταξης/συνεκπαίδευσης και να περιγράφει αναλυτικά τα οφέλη και τους σκοπούς από την εφαρμογή προγραμμάτων ένταξης για τα άτομα με αναπηρίες.

Εξηγεί τις προϋποθέσεις για συμπερίληψη και τα οφέλη συνεκπαίδευσης για μαθητές με και χωρίς αναπηρία.

Προσδιορίζει τις παρεμβάσεις στα αναλυτικά προγράμματα σπουδών, τα οποία αφορούν κυρίως την εφαρμογή μεθόδων συνδιδασκαλίας, την εμπλοκή βοηθών δασκάλων (paraprofessionals), την ομαδική συνεργασία, τη χρήση οδηγιών και τη συνεργατική μάθηση.

Αναγνωρίζει τα κυριότερα μοντέλα διδακτικών προσεγγίσεων και να εξηγεί τους σκοπούς που εξυπηρετούν, καθώς και τις προϋποθέσεις για δημιουργία κατάλληλου παιδαγωγικού κλίματος, ώστε να έχουμε επιτυχημένη σχολική ένταξη/συνεκπαίδευση.

Απαριθμεί τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, που παρουσιάζουν τα διδακτικά μοντέλα, όταν εφαρμόζονται κατά τη διδασκαλία σε τάξεις ένταξης.

Περιγράφει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο τα βασικότερα μοντέλα φυσικής αγωγής επηρεάζουν το μάθημα όταν εφαρμόζονται σε μαθητές με αναπηρία και ειδικότερα σε σχολικά περιβάλλοντα συνεκπαίδευσης.

Διατυπώνει ορισμούς και χαρακτηριστικά των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών (αναπτυξιακές διαταραχές, κινητικές αναπηρίες και αισθητηριακές διαταραχές), που μπορούν να ενταχθούν στο γενικό σχολείο.

Δεξιότητες (Ψυχοκινητικές):
Μετά το πέρας του προγράμματος ο/η εκπαιδευόμενος/η θα είναι σε θέση να:

Παρουσιάζει με αντιληπτό και κατανοητό τρόπο το πλαίσιο της ένταξης/συνεκπαίδευσης/συμπερίληψης σε εκπαιδευτικό περιβάλλον.

Επεξηγεί με σαφήνεια το ρόλο της φυσικής δραστηριότητας στη διαδικασία της ένταξης και να αναλύει διεξοδικά τις προϋποθέσεις για μια επιτυχημένη εφαρμογή ενταξιακών προγραμμάτων.

Χρησιμοποιεί κατά το βέλτιστο τρόπο τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) και τη «διαθεματικότητα» στα σχολικά μαθήματα και στην προσαρμοσμένη κινητική αγωγή (ΠΚΑ), με στόχο τη συμμετοχή όλων των μαθητών.

Σχεδιάζει δραστηριότητες (projects), που μπορούν να υλοποιηθούν στα σχολεία με αναφορά στους Παραολυμπιακούς Αγώνες.

Σχεδιάζει και να καταρτίζει εξατομικευμένα διδακτικά προγράμματα, κατάλληλα προσαρμοσμένα στις δυνατότητες και αδυναμίες του/της κάθε μαθητή/τριας.

Δημιουργεί δραστηριότητες, να τις προσαρμόζει στις διάφορες ηλικίες των παιδιών (προσχολική, σχολική, γυμνάσιο και λύκειο) και να τις εφαρμόζει σε κάθε ομάδα παιδιών που χρειάζεται να ενταχθεί μέσα στη σχολική τάξη.

Αξιοποιεί κατά το βέλτιστο τρόπο καλές πρακτικές για την ένταξη μαθητών με αναπηρίες μέσα στο σχολικό περιβάλλον του τυπικού σχολείου, καθώς και για τη διαφοροποίηση και την προσαρμογή της διδακτικής διαδικασίας.

Εφαρμόζει αποτελεσματικά καλές πρακτικές οργάνωσης και προγραμματισμού του μαθήματος, όταν στην τάξη εντάσσονται και μαθητές με αναπηρία.

Δημιουργεί τις προϋποθέσεις κατάλληλου παιδαγωγικού κλίματος, κατάλληλων στάσεων και συμπεριφορών απέναντι στους μαθητές με αναπηρία για επιτυχημένη συνεκπαίδευση.

Εφαρμόζει τις κατάλληλες προσαρμογές κατά τη διδασκαλία για την αποτελεσματική ένταξη μαθητών με κινητική αναπηρία / αισθητηριακές διαταραχές / αναπτυξιακές διαταραχές και άλλες μορφές διαταραχών.

Σχεδιάζει και υλοποιεί ενότητες βιωματικής διδασκαλίας με επίκεντρο το παιχνίδι και στόχο την ομαδική συνεργασία και κοινωνικοποίηση των μαθητών.

Ικανότητες (Κοινωνικές/Συναισθηματικές):
Μετά το πέρας του προγράμματος ο/η εκπαιδευόμενος/η θα είναι σε θέση να:

Προωθεί και να υποστηρίζει ενεργά την ένταξη/συνεκπαίδευση αλλά και τη γνωριμία και την αποδοχή του διαφορετικού, μέσα από εφαρμογές διδασκαλίας και δραστηριότητες κατάλληλα προσαρμοσμένες στις διάφορες ηλικίες των παιδιών (προσχολική, σχολική, γυμνάσιο και λύκειο).

Επηρεάζει θετικά την αλλαγή στάσης εκπαιδευτικών στο θέμα της σχολικής ένταξης/συνεπαίδευσης ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Διευκολύνει την ένταξη/συνεκπαίδευση μαθητών με αναπηρίες σε σχολεία γενικής εκπαίδευσης και γενικότερα στο κοινωνικό περιβάλλον.

Ενθαρρύνει τους μαθητές και να συμβάλει ενεργά ούτως, ώστε να παραμείνουν ενεργοί “διά βίου” μέσα από μια ποικιλία κινήσεων και δραστηριοτήτων.

Εμψυχώνει τους εκπαιδευτικούς για την πραγματοποίηση της ένταξης/συνεκπαίδευσης στην Ελλάδα, μέσω της παρουσίασης “καλών παραδειγμάτων” προσαρμογής και εξατομίκευσης της διδασκαλίας.

Αποτιμά τον ρόλο που παίζουν οι στάσεις και η συμπεριφορά των εκπαιδευτικών στην ένταξη/συνεκπαίδευση μαθητών με αναπηρία στο μάθημα της φυσικής αγωγής και εξηγεί τους παράγοντες που τις επηρεάζουν.

Αναγνωρίζει τον ρόλο του αθλητισμού και της φυσικής δραστηριότητας ως εκπαιδευτικών εργαλείων, που διευκολύνουν την εφαρμογή προγραμμάτων σχολικής ένταξης.

Προάγει την κοινωνική συμπερίληψη μαθητών με αναπηρίες.

Αντιμετωπίζει ευέλικτα και αποτελεσματικά παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, εντός και εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας, αξιοποιώντας με το βέλτιστο τρόπο τις αποκτηθείσες δεξιότητες.

Συγκρίνει με κριτικό τρόπο ερευνητικά συμπεράσματα στον τομέα της σχολικής ένταξης/συνεκπαίδευσης/κοινωνικής συμπερίληψης.

Να αναγνωρίζει και να διακρίνει τις διαφορές για κάθε αναπηρία.

Οδηγός Μαθήματος:

Ειδική Αγωγή: Συνεκπαίδευση, κοινωνική συμπερίληψη και άθληση

Διδακτικές ενότητες:

Εισαγωγή στην Ένταξη/ Κοινωνική Συμπερίληψη

Ένταξη στην Ελλάδα και Διεθνώς: Θεσμικό Πλαίσιο

Ο ρόλος της φυσικής δραστηριότητας στην ένταξη παιδιών με αναπηρία στη γενική εκπαίδευση

Διδακτική μεθοδολογία

Προγραμματισμός διδασκαλίας για επιτυχημένη σχολική ένταξη/συνεκπαίδευση

Καλές πρακτικές συμπερίληψης



ΚΟΥΤΣΟΥΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ

Επιστημονική & Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη Προγράμματος

Ομότιμη Καθηγήτρια στην Ειδική Φυσική Αγωγή, Σ.Ε.Φ.Α.Α., Πανεπιστήμιο Αθηνών

Δήμητρα Κουτσούκη, Ομότιμη Καθηγήτρια ΕΚΠΑ στην “Ειδική Φυσική Αγωγή”. Έχει σπουδές (Bsc, Ma, PhD & Postdoc) στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (Western Michigan University) και τον Καναδά (University of Alberta), στην Εξελικτική και Ειδική Φυσική Αγωγή, στην Εξελικτική & Γνωστική Ψυχολογία, και στις Αναπτυξιακές & Κινητικές Διαταραχές.

Διετέλεσε διευθύντρια του Εργαστηρίου Προσαρμοσμένης Κινητικής Δραστηριότητας/Αναπτυξιακών & Κινητικών Διαταραχών της Σχολής Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

‘Εχει διδάξει σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα  εντός και εκτός Ελλάδας. Έχει πλήθος επιστημονικών δημοσιεύσεων και συμμετοχές σε διεθνή συνέδρια. Έχει υλοποιήσει πάνω από 20 Ευρωπαϊκά και Εθνικά Προγράμματα  ως Επιστημονική Υπεύθυνη.

Έχει πολυσχιδές διοικητικό έργο ως:

  • Πρόεδρος του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΕΚΠΑ,
  • Διευθύντρια Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών  “Φυσική Αγωγή & Αθλητισμός”,
  • Πρόεδρος Εθνικού Συμβουλίου Καταπολέμησης του Ντοπινγκ 
  • Ιδρυματική Υπεύθυνη του προγράμματος  “Πρακτική Άσκηση Φοιτητών”, του ΕΚΠΑ για πάνω από 10 έτη
  • Τακτικό Μέλος Ειδικού Επταμελούς Οργάνου Επιτροπής Ερευνών, ΕΛΚΕ-ΕΚΠΑ,
  • Μέλος Επιστημονικής Επιτροπής Παραολυμπιακών Αγώνων2004.

Έχει συνεργαστεί με Διεθνείς Οργανισμούς (ΟΗΕ, WADA, IOC, IPC) και φορείς Δημόσιας Διοίκησης (Υπουργεία Παιδείας, Υγείας, Ανάπτυξης, Εργασίας, Πολιτισμού-Αθλητισμού, και Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς).

Πιστοποιητικά Προγράμματος